1. Rubin i szafir to ten sam kamień. I nazywa się to korund. Jego główną właściwością jest ekstremalna twardość (pod tym względem przewyższa ją tylko diament), co czyni go idealnym do produkcji kamieni szlachetnych. Oprócz czerwieni i błękitu może mieć także inne kolory: szafiry indygo (ciemny fiolet), chlorozafiry (jasne i ciemne odcienie zieleni).
O jego kolorze decydują właściwie śladowe ilości określonego rodzaju metalu. Gdy nie ma w nim metali, jest przezroczysty. Gdy zawiera chrom, zmienia kolor na czerwony, gdy tytan zmienia kolor na niebieski itd.
Jeśli chodzi o szmaragd (zielony), jest to beryl.
2. Aleksandryt to jeden z najrzadszych kamieni. Najbardziej znany jest ze swojej zdolności do zmiany koloru. Na przykład w świetle dziennym lub oświetleniu fluorescencyjnym Aleksandryt ma kolor szmaragdowozielony. Ale jeśli spojrzysz na niego w pomieszczeniu oświetlonym żarówką lub kominkiem, zmieni kolor na brązowo-fioletowy.
Efekt ten wynika z cech strukturalnych sieci krystalicznej aleksandrytu.
3. Każdy człowiek regularnie spożywa produkt taki jak NaCl. Tak, tak – to słynna sól kuchenna. Chlorek sodu jest jedynym minerałem bezpośrednio spożywanym przez człowieka. W naturze NaCl występuje w postaci halitu, soli kamiennej.
4. Rdzeń prostego ołówka składa się z grafitu. Grafit to naturalny minerał o warstwowej strukturze: zbudowany jest z atomów węgla w kształcie sześciokąta. W skali Mohsa grafit ma twardość 1, która jest najniższą twardością (można go zarysować paznokciem) spośród minerałów.
5. Aby spełnić definicję „minerału” stosowaną przez większość geologów, substancja musi spełniać cztery wymagania:
– Występują w przyrodzie.
– Bądź nieorganiczny. Oznacza to, że substancja nie jest wytwarzana przez organizm. Perły są produkowane przez żywy organizm i dlatego nie można ich uznać za minerał. To samo dotyczy bursztynu produkowanego przez drzewa.
– Bądź stanowczy. „Ciało stałe” oznacza, że nie jest to ciecz ani gaz pod wpływem warunków normalnej temperatury i ciśnienia.
– Mają określony skład chemiczny. Każdy minerał ma swoją specyficzną kombinację atomów i sieci krystalicznej, której nie można znaleźć w żadnym innym minerale.
6. Słowo „minerał” jest używane na różne sposoby. Przykładowo dla geologów jest to jednorodna pod względem składu i struktury część skał, rud, meteorytów, będąca naturalnym produktem procesów geologicznych.
Z drugiej strony w kontekście żywienia jest to pierwiastek chemiczny niezbędny organizmom jako niezbędny składnik odżywczy do pełnienia funkcji i zapewnienia pełni życia. Składniki mineralne obejmują żelazo, wapń, fosfor, magnez itp.
7. Zarówno diament, jak i grafit składają się tylko z jednego pierwiastka – węgla. Ale pierwszy jest najtwardszym minerałem na świecie, a drugi najmiększym. Jak to się stało? Wszystko zależy od sieci krystalicznej. Sieć krystaliczna grafitu ma budowę warstwową, przy czym warstwy sąsiednie są ze sobą stosunkowo słabo połączone. To właśnie sprawia, że grafit jest miękki. W sieci krystalicznej diamentu wszystkie atomy są ze sobą ściśle powiązane, dlatego ma on tak niesamowitą twardość.
8. Potaż jest jednym z najbardziej przydatnych minerałów na naszej planecie. Potaż to potoczna nazwa węglanu potasu (K2CO3). Jest podstawowym i niezbędnym składnikiem nawozów stosowanych w gospodarstwach rolnych na całym świecie.
9. Większość z nich zawiera tylko osiem elementów układu okresowego Mendelejewa. Wśród nich: tlen (O2), krzem (Si), aluminium (Al), żelazo (Fe), magnez (Mg), wapń (Ca), sód (Na) i potas (K). Te 8 pierwiastków stanowi około 98% całkowitej masy skorupy ziemskiej.
10. Skała to zbiór minerałów i niekoniecznie ma określony skład chemiczny. Niektóre skały składają się przeważnie z tylko jednego minerału. Na przykład wapień jest skałą osadową złożoną prawie wyłącznie z kalcytu.
11. Na planecie znanych jest około 5000 minerałów.
12. Cyrkon to najstarszy minerał na Ziemi. Najstarsza cyrkonia ma około 4,4 miliarda lat. Cyrkon jest niezwykle trwały i odporny na warunki atmosferyczne oraz metamorfizm, dzięki czemu idealnie nadaje się do badań geochronologicznych (zestaw metod określania bezwzględnego i względnego wieku skał czy minerałów).
13. Najdroższym minerałem jest czerwony diament. I jest nie tylko najdroższy, ale także najrzadszy. Średnio szacuje się go na 10 milionów dolarów za karat (niesystemowa jednostka masy równa 200 mg (0,2 grama). Pojedyncze znaleziska czerwonego diamentu o masie 0,1 karata są niezwykle rzadkie i ekskluzywne na skalę światową. W całej historii wydobyciu diamentów odnaleziono około 100 sztuk, a następnie prawie wszystkie okazy odnaleziono w australijskiej kopalni Argyle.
14. Można założyć, że większość wydobywanych diamentów wykorzystuje się w biżuterii, ale tak nie jest. Około 90% wszystkich diamentów wydobywanych na świecie wykorzystuje się w przemyśle (produkuje się noże, wiertła, przecinaki, tarcze itp.). A tylko 10% trafia do produkcji biżuterii.
15. Najgęstszym minerałem jest rodzimy iryd. Jego gęstość wynosi 22,8 g/cm3 (większość innych minerałów ma gęstość od 2 do 5,5 g/cm3).
